એક એવું સૂર્યમંદિર, જેનું મુખ પૂર્વ દિશાથી પશ્ચિમ તરફ થઇ ગયું હતું, જાણો ત્યાં આવેલા તળાવનું શું છે મહત્વ..

દેશમાં ઘણા સૂર્ય મંદિર આવેલા છે, જ્યાં સૂર્ય દેવની આરાધના કરવાથી જીવનમાં તમામ પરેશાનીઓ દુર થઈ જાય છે. દરેક મંદિર ની વિશેષતા અલગ અલગ હોય છે. પરંતુ આજે અમે જે મંદિરની વાત કરી રહ્યા છીએ એ પોતાની કલાત્મક ભવ્યતા ની સાથે સાથે દિશા બદલવાના કારણે પણ ખુબજ પ્રખ્યાત છે.

આ મંદિર બિહારના ઔરંગાબાદ જિલ્લાનું પ્રાચીન સૂર્ય મંદિર છે. એવું કહેવામાં આવે છે કે આ મંદિર ભગવાન વિશ્વકર્માએ પોતે એક જ રાતમાં બનાવ્યું હતું. તે દેશનું એકમાત્ર સૂર્ય મંદિર છે, જેનો દરવાજો પશ્ચિમ તરફ છે. આ મંદિરમાં સૂર્ય ભગવાનની મૂર્તિ સાત રથ પર સવાર છે. આમાં, તેમના ત્રણ સ્વરૂપો ઉદયચાલ-સવારના સૂર્ય, મધ્યાહ્ન સૂર્ય અને મધ્ય-સૂર્યના રૂપમાં હાજર છે. આખા દેશમાં આ એકમાત્ર સૂર્ય મંદિર છે જે પૂર્વાભિમુખ ન હોય અને પશ્ચિમાભિમુખ છે.

આ મંદિર ને લઈને એવી માન્યતા છે કે આ મંદિરે પોતાની દિશા પશ્ચિમ થી પૂર્વ કરી લીધી છે. દરેક લોકો વિસ્મિત થઇ ગયા જયારે તેમણે જોયું કે મંદિર નું મુખ પૂર્વ દિશા માંથી પશ્ચિમ થઇ ગયું હતું. દરેક પંડિતો અને ભક્તો સૂર્ય ભગવાન ની જય જય કાર બોલાવવા લાગ્યા હતા. આશરે સો ફુટ ઉંચુ આ સૂર્ય મંદિર, સ્થાપત્ય અને વાસ્તુકલાનું અદભૂત ઉદાહરણ છે.

એવું કહેવામાં આવે છે કે આ મંદિર દોઢ લાખ કરોડ વર્ષ પહેલાં બનાવવામાં આવ્યું હતું. લંબચોરસ, ચોરસ, અર્ધવર્તુળાકાર, પરિપત્ર, ત્રિકોણાકાર જેવા સિમેન્ટ અથવા ચૂનાનો ઉપયોગ કર્યા વિના પથ્થરોને જોડીને બનાવવામાં આવ્યું છે આ મંદિર અત્યંત આકર્ષક અને વિસ્મયકારી છે. આ સૂર્ય મંદિર તેની કલાત્મક ભવ્યતા તેમજ તેના ઇતિહાસ માટે જાણીતું છે. તે ઔરંગાબાદથી આશરે 18 કિમી દૂર છે અને 100 ફુટ ઉંચાઈએ છે. આ દોઢ લાખ વર્ષ જૂનું સૂર્ય મંદિર કાળા અને ભૂરા પથ્થરોથી બનેલું છે. આ સૂર્ય મંદિર ઓડિશામાં સ્થિત જગન્નાથ મંદિરને અનુરૂપ છે.

મંદિરની બહાર મુકાયેલા શિલાલેખ પર બ્રાહ્મી લિપિમાં એક શ્લોક લખેલો છે, જે મુજબ ત્રેતાયુગમાં મંદિર 12 લાખ 16 હજાર વર્ષ પહેલાં બનાવવામાં આવ્યું હતું. શિલાલેખ બતાવે છે કે હવે આ પૌરાણિક મંદિરના નિર્માણને 1 લાખ 50 હજાર 19 વર્ષ પૂર્ણ થયા છે. આ મંદિર ખૂબ જ આકર્ષક અને વિસ્મયીકારી છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ મંદિરમાં ભગવાન સૂર્યની પૂજા કરનારા ભક્તોની તમામ મનોકામના પૂર્ણ થાય છે.

અહી રહેલું તળાવનું મહત્વ

અહીં સ્થિત તળાવનું વિશેષ મહત્વ છે. આ તળાવને સૂર્યકુંડ પણ કહેવામાં આવે છે. આ પૂલમાં સ્નાન કર્યા પછી સૂર્યદેવની પૂજા કરવામાં આવે છે. આ મંદિરમાં પરંપરા મુજબ દરરોજ સવારે ચાર વાગ્યે ભગવાનને ઘંટ વગાડીને જગાડવામાં આવે છે. તે પછી, ભગવાનની મૂર્તિને સ્નાન કરવામાં આવે છે, પછી કપાળ પર ચંદન લગાડવામાં આવે છે અને નવા કપડા પહેરાવવામાં આવે છે. પ્રાચીન સમયથી ભગવાનને આદિત્ય હૃદય સ્ત્રોતનો પાઠ કરવાની પ્રથા પણ અહીં ચાલુ છે.