પૂજા કરતી વખતે શા માટે લેવાય છે સંકલ્પ ?

જો કોઈ પણ ભગવાનની વિધિ-વિધાન અને સાચા હૃદયથી પૂજા કરવામાં આવે તો મનોકામનાઓ અવશ્ય પૂર્ણ થાય છે. કોઈપણ દેવી-દેવતા કે વિશેષ હેતુની પૂજા શરૂ કરતા પહેલા સંકલ્પ લેવામાં આવે છે. સંકલ્પ વિનાની પૂજા સફળ નથી ગણાતી. આવો જાણીએ પૂજામાં સંકલ્પ લેવાનો શું ફાયદો છે.

સંકલ્પનો સામાન્ય અર્થ એ છે કે કંઈક કરવા માટે મક્કમ નિશ્ચય કરવો. હિન્દુ ધર્મમાં એવી પરંપરા છે કે કોઈપણ પ્રકારની પૂજા, અનુષ્ઠાન કે શુભ કાર્ય કરતા પહેલા સંકલ્પ કરવો ખૂબ જ જરૂરી છે. કોઈપણ પૂજા કે શુભ કાર્ય સંકલ્પ વિના અધૂરું માનવામાં આવે છે. પૂજામાં સંકલ્પ વિના પૂજા કરવાથી ઈન્દ્રદેવને સર્વ ફળ પ્રાપ્ત થાય છે. એટલા માટે પંડિત કોઈપણ પ્રકારની પૂજામાં સંકલ્પ કરવાનું ભૂલતા નથી.

સંકલ્પ લીધા વિના કોઈપણ પ્રકારની પૂજા પૂર્ણ માનવામાં આવતી નથી. આ સાથે પૂજાનું પૂર્ણ ફળ પણ મળતું નથી. પૂજામાં સંકલ્પ લેવાનો અર્થ છે કે તમારા ભગવાનને અને તમારી જાતને સાક્ષી માનીને પૂજા કાર્ય પૂર્ણ કરવું.

એવું માનવામાં આવે છે કે જે પૂજામાં સંકલ્પ લીધા વગર પૂજા કરવામાં આવે છે તેનું તમામ ફળ દેવરાજ ઈન્દ્રને જાય છે. એટલા માટે પૂજામાં સંકલ્પ લેવો જોઈએ.

પૂજામાં કોઈપણ પ્રકારનો અવરોધ ન આવે અને પૂજા પૂર્ણ થાય તે માટે ભગવાન ગણેશની સામે સંકલ્પ લેવામાં આવે છે. સંકલ્પ લેતી વખતે હાથમાં પાણી લઈને પાંચ તત્વો અગ્નિ, પૃથ્વી, આકાશ, વાયુ અને જળને સાક્ષી માનવામાં આવે છે. એકવાર સંકલ્પ લેવામાં આવે તો પૂજા કરવી જરૂરી છે.

વ્રત લીધા પછી પૂજા

કોઈપણ પૂજા, અનુષ્ઠાન કે શુભ કાર્યમાં ભગવાન ગણેશને સૌથી પહેલા પૂજા સ્થાન પર બિરાજમાન કરવામાં આવે છે.

પૂજા હંમેશા પૂર્વ દિશામાં મુખ રાખીને કરવી જોઈએ. પૂર્વ દિશામાં ભગવાનનો વાસ છે.

પૂજા કાર્ય પૂર્ણ કરતા પહેલા પૂજા સામગ્રી અલગથી રાખો. જેથી પૂજા કાર્યની શરૂઆતમાં બિનજરૂરી ખલેલ ન પડે.

જો કોઈ કારણસર ભગવાન ગણેશની પ્રતિમા ઉપલબ્ધ ન હોય તો આવી સ્થિતિમાં લાલ દોર પર સોપારી લપેટીને આસન પર લાલ કપડું રાખવું જોઈએ.