અહીં ભગવાન શિવના પગનાં નિશાન છે
સનતાન ધર્મનો એક પંચ દેવા અને તિરદેવ ભગવાન શંકર છે. દેવદેવ મહાદેવ, શિવ,આશુતોષ, હોલેનાથ સહિતના ઘણા નામોથી જાણીતા છે. આ તો આપણે બધા જ વિનાશના દેવ છે. તેમનું નિવાસસ્થાન કૈલાશ પર્વત માનવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે કૈલાસ ખાતે રહેતી વખતે તેમણે ઘણી જગ્યાએ આકાશમાં મુસાફરી કરી હતી.
કેટલીક વિશેષ પરિસ્થિતિઓમાં, તેઓ પૃથ્વી પર જ્યાં પણ પગ મૂકતાહતા, ત્યાં તેઓ પગના નિશાન બની ગયા હતા. ભારતમાં એવા ઘણા અંશો છે જે ભગવાન શિવના પદચિહ્નો માનવામાં આવે છે અને પોતાનામાં એક અદ્ભુત અનુભવ છે. આજે અમે તમને કેટલાક એવા મહત્વપૂર્ણ સ્થળો વિશે જણાવી રહ્યા છીએ જ્યાં એવી માન્યતા છે કે ભગવાન શિવે અહીં પૃથ્વી પર પોતાના પગલાં લીધા છે.
- જકેશ્વરધામ: આ છે શિવના પ્રતીકો: ઉત્તરાખંડના અલ્મોરાથી
36 કિમી દૂર જકેશ્વર મંદિરની ટેકરી પર લગભગ 4.5 કિમી દૂર એક એવું સ્થળછે, જ્યાં શિવના પદચિહ્નને સકટ તરીકે જોઈ શકાય છે. એવું માનવામાં આવે છે કે જ્યારે પાંડવ સ્વર્ગમાં જઈ રહ્યો હતો ત્યારે તેમની ઇચ્છા શિવજીના દર્શન અને તેમની નિકટતામાં રહેવાની હતી, પરંતુ શિવજી કૈલાસ પર્વત પર જઈને ધ્યાન કરવા માંગતા હતા. પાંડવ તેની સાથે સંમત ન હતો. પછી શિવજીએ ભીમને આરામ કરવા કહ્યું અને તે ચકમો કરીને કૈલાસ ગયો. જ્યાંથી તેઓ કૈલાસ જવા રવાના થયોહતો, ત્યાંથી તેમના પગનું નિશાન છે.
તેઓ કહે છે કે તેઓએ તેમનો બીજો પગ કૈલાશ સરોવર વિસ્તારમાં રાખ્યો હતો. જોકે તેને ક્યાં મૂકવામાં આવ્યો હતો તે પગ વિશે કોઈ માહિતી મળી નથી. ડાઘ લગભગ ૧ ફૂટ લાંબો છે જેમાં અંગૂઠો અને ફિંગરપ્રિન્ટ પણ સ્પષ્ટ પણે જોઈ શકાય છે. આ ડાઘ પથ્થર પર ખૂબ ઊંડો રહે છે.
ધર્મમાં જાણકાર લોકો કહે છે કે એડીના દબાણને કારણે તે બતાવે છે કે બીજો પગ ઊંચો થશે. જ્યારે એક પગ મોટેથી રાખવામાં આવે છે, ત્યારે પીઠ પર ઊંડો ડાઘ હોય છે.
કથા અનુસાર શિવજીએ હજારો વર્ષ પહેલાં પાંડવોને મુક્તિ મેળવવા માટે દર્શન આપ્યા હતા. ભગવાન શિવ લાંબા સમય સુધી ભીમ સાથે રહ્યા અને તેઓ ઇચ્છતા હતા કે ભીમ અને અન્ય પાંડવ હવે જતારહે, પરંતુ જ્યારે પાંડવ તેની સાથે સંમત ન થયો ત્યારે ભગવાન શિવ તેમને ચકમો આપી કૈલાસ ગયા. પગના નિશાન પાસે ભીમનું મંદિર છે. મંદિરમાં કોઈ પ્રતિમા નથી. 8મી સદીમાં એક રાજાએઆ મંદિરનું નિર્માણ કર્યું હતું.
- શ્રીલંકામાં શિવની પોસ્ટ્સ (શિવનોલિપાડા):
ભારતના પડોશી દેશશ્રીલંકામાં એક પર્વત, જે શ્રીપદ શિખર તરીકે પણ ઓળખાય છે. બ્રિટિશ શાસન દરમિયાન ગારિશંકર પર્વતનું નામ બદલીને એવરેસ્ટ કરવાની જેમ અંગ્રેજોએ પણ આદમ પીક નામ આપી ચૂક્યા હતા.
જોકે આ આદમ પીકનું જૂનું નામ જેમ આઇલેન્ડ માઉન્ટેન છે. આ પર્વત પર એક મંદિર બનાવવામાં આવ્યું છે. હિન્દુ માન્યતા અનુસાર દેવના દેવ મહાદેવ શંકરના પદચિહ્નો છે, તેથી આ સ્થળને સીવાનોલિપદમ (શિવનો પ્રકાશ) પણ કહેવામાં આવે છે.
પગના નિશાન ૫ ફૂટ ૭ ઇંચ લાંબા અને ૨ ફૂટ ૬ ઇંચ પહોળા છે. અહીં લાખો ભક્તો અને પ્રવાસીઓ છે જે અહીં 2,224 મીટરની ઊંચાઈ પર સ્થિત આ ‘શ્રીપદ’ના દર્શન માટે આવે છે. એશિયાનો શ્રેષ્ઠ સૂર્યોદય પણ અહીંથી જોઈ શકાય છે.
ખ્રિસ્તીઓ તેનું મહત્વ સમજી ગયા અને તેમને કહ્યું કે તેઓ સંત થોમસના પગ છે. બૌદ્ધ સંપ્રદાય અનુસાર, આ પદચિહ્નો ગૌતમ બુદ્ધના છે. જ્યારે મુસ્લિમ સંપ્રદાયના લોકોના મતે પગના નિશાન હઝરત આદમના છે. કેટલાક લોકોએ રામસેતુને આદમબ્રિજ કહેવાનું પણ શરૂ કરી કર્યું છે.
પંડિતો કહે છે કે પર્વત પર્વત કહેવામાં આવે છે, જે દ્રોણગિરિનો ટુકડો હતો અને તેમણે હનુમાનજીને લીધા હતા. શ્રીલંકાના દક્ષિણ કિનારે ખૂબ જ મંત્રમુગ્ધ પર્વત સમાન આ પર્વતને શ્રીલંકાના લોકોના રહમાશાળા કંડી કહેવામાં આવે છે. જોકે કેટલાક લોકો કહે છે કે તે દ્રોણગિરિનો પર્વત હતો. દ્રોણગિરિ હિમાલયમાં સ્થિત હતી. તેઓ કહે છે કે આ પર્વત ને હિમાલયથી લઈ આવ્યા હતા અને બાદમાં તેમણે તેને અહીં છોડી દીધું હતું. માન્યતાઓ અનુસાર, તે દ્રોણગિરિ પર્વતનો ટુકડો છે.
- શ્રીસ્વર્યાેશ્વર મંદિરમાં રુદ્ર પદો:
તમિલનાડુના થિરુવેંગડુ ક્ષેત્રમાં શ્રીવેદારન્યોનું મંદિર છે, જ્યાં ભગવાન શિવના પ્રતીકો છે જેને ‘રુદ્ર દમમ’ કહેવામાં આવે છે. આ વિસ્તાર નાગપટ્ટિનમ જિલ્લાના કુંભકોણમથી 59 કિમી, મયિલાડુતુરાઈથી 23 કિમી અને શ્રીકાલી પુમ્પુહાર રોડથી દક્ષિણ-પૂર્વમાં 10 કિમી દૂર સ્થિત છે.
- શિવ પેડ માર્ક તિરુવન્નામલાઈ:
શિવનું આ નિશાન તમિલનાડુ રાજ્યનાતિરુવન્નામલાઈના એક સ્થળે પણ છે.
- શિવપદ, રાંચી:
ઝારખંડના રાંચીમાં ટેકરી પર નાગ મંદિર ખાતે સ્થિત છે. યાત્રાળુઓ અને પ્રવાસીઓ માટે આ મંદિર આકર્ષણનું કેન્દ્ર છે જ્યાં શ્રાવણ મહિનામાં નાગ મંદિરમાં કેમ્પ કરી રહ્યો છે. ભક્તો તેને જોવા દોડી જાય છે.
હકીકતમાં,શિવજીનું ખૂબ જ પ્રાચીન મંદિર રાંચી રેલ્વે સ્ટેશનથી 7 કિલોમીટરના અંતરે રાંચી હિલ ખાતે આવેલું છે, જે હિલ મંદિર તરીકે ઓળખાય છે. આ મંદિર શહીદ ક્રાંતિકારીઓ સાથે પણ સંકળાયેલું છે. ટેકરી બાબા મંદિરનું જૂનું નામ તિરિબરુ હતું, જે પાછળથી બ્રિટિશ શાસન સમયે તુંગરીને ફાંસી આપવા માટે રૂપાંતરિત થયું કારણ કે બ્રિટિશ શાસનમાં દેશના ભક્તો અને ક્રાંતિકારીઓને અહીં ફાંસી આપવામાં આવી હતી.
ટેકરી બાબા મંદિર સંકુલમાં મુખ્યત્વે સાત મંદિરો છે. ભગવાન શિવનુંમંદિર, મહાકાલ મંદિર, કાલી મંદિર, વિશ્વનાથ મંદિર, હનુમાન મંદિર અને નાગ મંદિર. ટેકરી પર બાંધવામાં આવેલા તમામ મંદિરોમાં નાગરાજનું મંદિર સૌથી જૂનું છે. એવું માનવામાં આવે છે કે છોટા નાગપુરના નાગાનો ઇતિહાસ આનાથી શરૂ થયો છે. એક માન્યતા છે કે શિવે અહીં પોતાના પગ રાખ્યો હતો.
- રુદ્રપદ તેઝપુર, આસામ:
શિવના પગનું આ નિશાન આસામના તેઝપુરમાં બ્રહ્મપુત્ર નદી નજીક રૂદ્રપદ મંદિરમાં આવેલું છે. અહીં તેના જમણો પગનો ડાઘ છે.
